عوارض رژیم های غیراصولی: پوکی استخوان، ریزش مو و ...

رئیس انجمن تغذیه ایران؛ دکتر سید ضیاءالدین مظهری پوکی استخوان ، ریزش مو، ریختن دندان، کم خونی، کاهش بینایی، ضعف اعصاب غیر قابل جبران را از عوارض رژیم‌های غیر علمی و نامتناسب می داند.

وی در مصاحبه ای با ایسنا گفت: اگر عدم تناسب بین وزن و قد ایجاد شود، این عدم تناسب را چاقی یا لاغری می‌گویند که در اغلب موارد تغییرات قابل توجهی نیز در مقادیر بیوشیمیایی مایعات بدن ایجاد می‌شود که خود زمینه ‌ساز اغلب بیماری ها و ناتوانی‌ها در فرد می‌شود.

وی با اشاره به این که عوامل مختلفی در ایجاد چاقی در فرد مؤثرست، افزود: برای مبارزه با هر نوع چاقی روش خاصی وجود دارد. علت هر چاقی پرخوری نیست، بلکه زمینه ژنتیکی در بروز چاقی در فرد مؤثر است . پدر و مادری که هر دو لاغر هستند، احتمال چاق بودن فرزند آنها 9 درصد و پدر و مادری که یکی از آنها چاق و دیگری لاغر باشد 40 تا 50 درصد و پدر و مادری که هر دو چاق باشند 60 تا 80 درصد احتمال این که فرزندشان چاق شود وجود دارد.

دکتر مظهری ادامه داد: افرادی که از پدر و مادر چاق به دنیا می‌آیند، باید نسبت به سایر افراد بیشتر مراقب غذا خوردن خود باشند ، زیرا کوچکترین غفلت در عدم تناسب انرژی دریافتی موجبات چاقی آنها را فراهم می‌کند. در ضمن اصولا این افراد در مقایسه با همسالان و همجنسان خود به انرژی کمتری نیاز دارند.

وی با اشاره به این که اختلالات غدد درون ریز هم می‌تواند در ایجاد چاقی مؤثر باشد، گفت: کم کاری غدد تیروئید، وجود کیست تخمدان، اختلالات هیپوتالاموس، هیپوفیز و غدد فوق کلیوی می‌تواند موجبات چاقی را فراهم کند.

رئیس انجمن تغذیه ایران با تاکید بر اینکه در دو دهه اخیر تغییرات عظیمی در نحوه تغذیه در کشور ایجاد شده است، افزود: گسترش شهرنشینی، هجوم مهاجرین از روستاها به شهر،‌ کاهش فعالیت بدنی و همچنین مشغله زیاد جهت تامین معاش، فرصت تهیه و پخت غذاهای سنتی را از مردم گرفته و گرایش آنها را به غذاهای آماده و غربی افزایش داده است. انواع همبرگر و پیتزا، ضمن اشتها آور بودن فاقد مواد مغذی لازم برای حفظ سلامتی بدن هستند و باعث انباشته شدن انرژی اضافی در بدن و بروز چاقی می شوند. چاقی در زنان و مردان بالای 40 سال زمینه‌ بروز بیماری های متعدد متابولیکی را فراهم می‌کند.

دکتر مظهری با اشاره به گستردگی بیماری های قلبی ـ عروقی و انواع سرطان در کشور اظهار کرد: گرایش جوانان به پشت میز نشینی در محل کار، مصرف بیش از حد موادی مانند چیپس، پفک، عدم دسترسی گروهی از افراد به سبزیجات، میوه و لبنیات و گرایش به مصرف مواد انرژی‌زا و پرچرب، زمینه افزایش بیماری های متعدد را فراهم کرده است.

فشار خون بالا ، انواع بیماری های قلبی ، تنگی رگ‌ها، دیابت نوع دوم، بالا رفتن اسید اوریک خون، قطع نفس و خرناس کشیدن در هنگام خواب و بیدار شدن با صدای آن، ناباروری و انواع سرطان‌ دستگاه گوارش و اندم های دیگر بدن، از جمله عوارض چاقی است و حدود 35 تا 40 درصد افراد بالای 40 سال کشور ما اضافه وزن دارند یا چاق هستند.

وی مهم ترین و اولین گام در جهت کاهش وزن را تشخیص علل چاقی عنوان کرد و به ایسنا گفت : اگر علت چاقی ناشی از اختلال غدد درون ریز نباشد، بهترین روش کم کردن وزن، کاهش مقدار انرژی روزانه و افزایش فعالیت بدنی است. رئیس انجمن تغذیه ایران گفت : کاهش وزن مناسب و استاندارد، در هفته نیم تا یک کیلو و در یک ماه 2 تا 4 کیلو است. این مقدار کاهش وزن به سلامتی بدن لطمه ای وارد نمی کند. هر یک کیلو اضافه وزن ( چربی بدن ) معادل 7000 کیلو کالری انرژی ذخیره شده است و فردی که در هفته یک کیلو وزن خود را کاهش می‌دهد ، در واقع روزانه 1000 کالری از مقدار نیاز انرژی روزانه خود را کاهش داده و کاهش بیش از این مقدار انرژی در روز، اگرچه موجب کاهش سریع وزن می شود، ولی باعث مقاومت بدن در برابر کاهش پیوسته وزن و بروز عوارضی مثل ناراحتی‌های عصبی، خشکی پوست، ریزش مو ، افت شدید فشار خون، ابتلا به کم خونی شدید و آسیب به ارگان‌های حساس بدن می‌شود.

دکتر مظهری ژنتیک ( مسئله ارث )، ورزش ،‌ تغذیه و استراحت را در افزایش قد مؤثر خواند و افزود : با ورزش هورمون رشد بیشتری در بدن ترشح می‌شود ، در نتیجه مقدار قد نیز بیشتر افزایش می یابد.

وی گفت: اگر فردی که زمینه ژنتیکی لازم را برای بلندی قد داشته باشد ، با وجود عواملی مانند تغذیه نامناسب، عدم تامین ریز مغذی ها، عدم تحرک و انجام ورزش‌های سنگین در زمان رشد ممکن است کوتاه قد باقی بماند.

رئیس انجمن تغذیه ایران گفت : تناسب قد و وزن را می‌توان از چندین راه محاسبه کرد. یک روش این است که قد فرد را به سانتیمتر اندازه ‌بگیریم و عدد بدست آمده را از 100 کم ‌کنیم . اگر عدد بدست آمده 10 درصد برای مردان و 15 درصد برای زنان کمتر باشد این وزن تا سن 25 سالگی برای افرادی که جثه متوسطی دارند ایده آل است. برای کاهش وزن باید مصرف انرژی کم شود. هر انسانی در روز به 50 ماده حیاتی نیازمند است که باید از طریق گروه های مختلف غذایی تامین شود. بنابراین برای کاهش وزن باید مصرف مواد انرژی‌زا کاهش یابد، ولی سایر مواد حیاتی باید به نحو مطلوبی تامین شوند.

وی بهترین روش لاغری را استفاده از تمام گروههای غذایی نان و غلات، فرآورده‌های غلات، سبزیجات، میوه‌جات، لبنیات، گوشت قرمز و سفید، تخم‌مرغ و حبوبات دانست و افزود: برای کاهش وزن به تعادل و تنوع مواد غذایی و میزان آنها باید توجه کرد. اگر فردی یک رژیم غذایی برای کاهش وزن خود انتخاب کرده است که مقدار انرژی روزانه آن تا 1200 کالری یا کمتر می باشد، باید در صورت نیاز از مکمل ویتامین‌ها و مواد معدنی استفاده کند.

پیروی از رژیم‌هایی که خیلی سریع فرد را لاغر می‌کند، به همان سرعت وزن فرد را به مقدار اولیه خود بر می گرداند و او را دچار انواع بیماری های مختلف می‌سازد.

نوشته های دیگران ()